Świat muzyką malowany - IV

Przed nami cykl zajęć związanych z ...

no właśnie - to pewnie zabrzmi dość dziwnie, ale tu chciałam wstawić słowo: ilustracją.

Dlaczego dziwnie ?

Ilustracja kojarzy nam się przede wszystkim z plastyką, prawda? Dlaczego więc podczas muzycznych zajęć będziemy się zajmować tym zjawiskiem? Już wyjaśniam.

Spójrzcie za okno - jakie słyszycie dźwięki? - jadący samochód ? - ćwierkające ptaki ?

- pociąg ? - szczekający pies ? - deszcz ? wiatr ?

Czy zatem te dźwięki nie tworzą razem jakiejś muzyki? Wiemy przecież, że jednym z elementów dzieła muzycznego jest RYTM. Czyli można zagrać na instrumentach perkusyjnych muzykę bez melodii. Pierwsze instrumenty pochodzą właśnie z natury: patyki, muszle, kości, kamienie i wiele, wiele innych. W zależności od położenia geograficznego instrumenty te różniły się między sobą.

Wracając do dźwięków - możemy je podzielić na 2 kategorie. Czy umielibyście posegregować różne dźwięki do poszczególnych kategorii? ***************************************

Lekcja 1

(Proszę wpiszcie do zeszytu - na nowej kartce - 1) najpierw temat/hasło - może być różnymi kolorami:,

2) potem spróbujcie w zeszytach wypisać po 5 dźwięków do każdej z kategorii.)

ŚWIAT MUZYKĄ MALOWANY

dźwięki natury dźwięki cywilizacji

*wracamy do dalszego czytania:)

Słysząc te dźwięki z zamkniętymi oczami - pewnie każdy z nas umiałby sobie stworzyć w myślach obraz przedstawiający źródło jego pochodzenia. Dlatego też muzyka, która naśladuje te dźwięki - głównie dźwięki natury, jak strumyk, deszcz, burzę, ptaki - określana jest mianem MUZYKI ILUSTRACYJNEJ.

Różne instrumenty mają różne brzmienia. Fortepian, skrzypce, flet, gitara, organy... ich barwa wprowadzać może do utworu różne nastroje i te obrazy, o których wcześniej wspomniałam.

Poniżej proponuję do wysłuchania oraz obejrzenia 3 utwory:

1 - "Wiosna" z cyklu "4 pory roku" komp. Antonio Vivaldi

dziecięce animacje w sposób rytmiczny ukazują jego charakter oraz formę.

Proponuję za pierwszym razem wysłuchać bez patrzenia, dopiero za drugim razem obejrzyjcie cały prezentowany teledysk.

https://www.youtube.com/watch?v=l4Ad6pZ8vEQ

Ciekawe, czy Wasze wyobrażenia pokrywały się z proponowanymi obrazkami :)

Brzmienie skrzypiec jest dość jasne, jednak instrument ten też potrafi zagrać takie trochę brzęczące dźwięki, więc wydaje mi się, że budząca się do życia wiosna została w utworze przedstawiona idealnie.

2 - "W grocie króla gór" z suity "Peer Gynt" komp. Edwarda Grieg

"Peer Gynt" to cykl utworów skomponowanych do powieści Henryka Ibsena o chłopcu - trochę starszym od Was, który wyruszył w świat w poszukiwaniu przygód. Zapewne wiecie, że nordycka, szczególnie norweska kultura i mitologia są związane z trollami i światem mrocznych baśni (przykładem jest tu bajka: "Kraina lodu").

https://www.youtube.com/watch?v=r__Dk4oWGJQ

Zauważcie, że tu ciągle się powtarza ta sama melodia, jednak zachodzą pewne zmiany. Umiecie określić jakie ??

Zaczyna się powoli i cicho < a na końcu jest szybko i głośno

3 - "Flamingi" z cyklu "Karnawał zwierząt" komp. Camille Saint-Saens

ta animacja bardziej ukazuje charakter rytmiczny, tzw. choreografię. Często wykorzystuje się tego typu utwory na zajęciach baletu i tańca klasycznego albo rytmiki.

https://www.youtube.com/watch?v=OvPjtolajZk

+ można wysłuchać pozostałe utwory z tego cyklu - są na prawdę ciekawe i zabawne, a przy tym dość krótkie, więc można słuchać. Jeżeli ktoś znajdzie czas na ich wysłuchanie, to proszę mi napisać, które zwierzę według Was jest przedstawione najbardziej adekwatnie do swojego wyglądu i zachowania? (to zadanie potraktujmy jako dodatkowe dla chętnych - oczywiście również na ocenę) tu link do playlisty: https://www.youtube.com/playlist?list=PLeir35NZ0fY3-rt0i7BWf-t-BvuQM--GF

Lekcja 2

BARWA DŹWIĘKU

W poprzednich propozycjach muzycznych obrazy były przedstawiane w taki sposób, że można do nich albo zatańczyć, albo stworzyć prosty układ choreograficzny. Łatwo również można byłoby wystukiwać puls i grać akompaniament.

Poniższe utwory są bardziej swobodne - i główną cechą jest dobór nie tylko formy, ale typowo BRZMIENIA - czyli tzw. barwy dźwięku.

Na plastyce odróżniacie barwy zimne oraz ciepłe. Można również podzielić je wg kategorii i przeciwstawień na: jaskrawe - pastelowe, jasne - ciemne, intensywne - delikatne. Na pewno Wy lepiej się na tym znacie niż ja :)

Podobnie jest w muzyce: dźwięk może być niski lub wysoki. Smutny lub wesoły, jasny lub ciemny. Teraz ZADANIA DLA WAS:

PROSZĘ WYPOWIEDZIEĆ SWOJE IMIĘ w następujący sposób:

1) najniższym dźwiękiem, a potem najwyższym dźwiękiem :)

2) teraz spróbujcie jakbyście naśladowali małą myszkę, a za chwilę ryk lwa :)

3) utwórzcie z ust dzióbek i wypowiedzcie swoje imię, teraz powtórzcie to ćwiczenie przy ustach ułożonych do szerokiego uśmiechu :D

Prawda, że każda z 6 wykonanych prób wypowiedzenia imienia była inna?

To właśnie można określić barwą głosu.

Poniżej przedstawiam 3 utwory, w których to BARWA brzmienia instrumentów tworzy ich charakter. Często podkreślenie tempem nadaje tutaj dodatkowych cech. Posłuchajcie:

4 - "Lot trzmiela" komp. Nikołaj Rimsky-Korsakow

https://www.youtube.com/watch?v=ucrKUO9FVfY

* szybkie tempo naśladujące szybki lot chmary trzmieli, dodatkowo skrzypce próbują tutaj naśladować dźwięk trzepoczących skrzydełek... słyszycie to ? Nastrój wydaje się tu nieco niepokojący - a to za sprawą zmian tonacji z wesołej na smutną.

5 - "Poranek" z suity "Peer Gynt" komp. Edward Grieg

https://www.youtube.com/watch?v=E7gdm0YLx6c

* kompozytor ukazuje tutaj często tę samą melodię za pomocą doboru różnych instrumentów. To takie porównanie do budzącej się natury, gdzie po kolei różne roślinki i zwierzątka budzą się jakby ze snu. Tempo jest spokojne i daje poczucie pełne nadziei.

A TERAZ ZADANIE DOMOWE :)

Wiem, że lubicie rysować, malować i wykonywać wszelkie prace plastyczne.

To zadanie będzie taką integracją sztuk: muzyka + plastyka

Do podanego niżej utworu stwórz własny rysunek.

6 - "Preludium Des-dur" komp. Fryderyk Chopin

https://www.youtube.com/watch?v=SoteyAXuEKY

To zadanie można wykonać na dwa sposoby:

sposób 1) Wysłuchać utwór (najlepiej w trakcie wygodnie usiąść lub się położyć i zamknąć oczy). Potem zapisać na kartce wszystkie skojarzenia. Jeżeli wg Was zachodzą jakieś zmiany w trakcie utworu, to możecie te różne skojarzenia opisać w dwóch osobnych kolumnach lub punktach. Możecie parę razy posłuchać tego utworu, aby bardziej pobudzić Waszą wyobraźnię - wtedy za każdy razem możecie wpisywać dodatkowe skojarzenia.

Na końcu zaplanować rysunek i go zrealizować :) technika dowolna - kredki, farby, wyklejanki..

sposób 2)

Przygotować kartkę i przybory szkolne. Włączyć utwór (nawet kilkakrotnie) i w trakcie jego słuchania wykonać na kartce wszystkie wyobrażenia, kolory, motywy, które przychodzą Wam do głowy. Mogą to być określony formy: zwierzęta, drzewo, słońce... jakiś obraz, który macie w głowie, a mogą to być również nieokreślone formy - jak np. plamy barw.

wykonane zadania proszę wysłać na mój adres:

info@muzyczna5.com

Miłego słuchania :) Mam nadzieję, że wybrane utwory Wam wszystkim się podobały.

p. Agata